Her yıl kış aylarında yaşanan karbonmonoksit zehirlenmeleri ve klima kaynaklı rahatsızlıklar, bu yıl da vatandaşların sağlığını tehdit ediyor.

Havaların giderek soğumasıyla birlikte Türkiye genelinde ısınma ihtiyacı artarken, soba, doğalgaz ve klima kullanımı da hızla yaygınlaşıyor. Ancak bu cihazların yanlış kullanımı ya da ihmalkârlık sonucu her yıl birçok kişi zehirlenme, solunum yolu enfeksiyonları ve çeşitli sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalıyor. Her kış onlarca vatandaşın hayatını kaybettiği karbonmonoksit zehirlenmeleri ve klima kaynaklı rahatsızlıklar, basit önlemlerle önlenebilecek riskler arasında yer alıyor.

Karbonmonoksit Zehirlenmesi Her Kış Ölümlere Neden Oluyor

Sobadan, şofbenden ya da doğalgaz sistemlerinden kaynaklanan karbonmonoksit gazı, genellikle fark edilmeden solunum yoluyla vücuda giriyor. Renksiz, kokusuz ve tatsız olan bu gaz, yeterli önlem alınmadığında ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Her yıl pek çok evde yaşanan bu olaylarda, özellikle gece saatlerinde sobanın söndürülmeden bırakılması, bacaların tıkalı ya da eğimli olması ve yeterli havalandırmanın sağlanmaması gibi nedenler ön plana çıkıyor.

Karbonmonoksit zehirlenmeleri genellikle baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı ve halsizlik gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Bu belirtiler genellikle grip ya da yorgunlukla karıştırıldığı için fark edilmesi gecikebiliyor. İleri düzeyde zehirlenmeler ise bilinç kaybı, solunum yetmezliği ve ölümle sonuçlanabiliyor.

Baca Temizliği Hayat Kurtarabilir

Baca ve soba bağlantılarının düzenli olarak kontrol edilmesi, karbonmonoksit zehirlenmelerinin önüne geçilmesi açısından büyük önem taşıyor. Bacalarda zamanla oluşan kurum ve tıkanıklıklar, dumanın geri tepmesine ve zehirli gazların içeri dolmasına neden olabiliyor. Özellikle kış aylarından önce baca temizliğinin yapılması, soba kurulumunun düzgün yapılması ve soba borularının sık sık kontrol edilmesi hayati önem taşıyor.

Sobaların gece yatmadan önce mutlaka söndürülmesi, kapalı alanların düzenli olarak havalandırılması ve lodoslu havalarda soba yakılmaması, alınabilecek en basit ama etkili önlemler arasında yer alıyor.

Doğalgaz Ve Şofben Kullanıcıları Da Dikkatli Olmalı

Doğalgazla çalışan ısıtma sistemleri ya da şofbenler de karbonmonoksit tehlikesi barındırabiliyor. Bu tür cihazların bacalarının tıkalı ya da hatalı bağlanmış olması, yeterince havalandırılmayan alanlarda kullanılması ya da bakımlarının ihmal edilmesi durumunda, benzer riskler oluşabiliyor. Bu nedenle, doğalgaz tesisatlarının ve bacaların periyodik olarak kontrol edilmesi, cihazların ruhsatlı ve yetkili kişiler tarafından kurulması gerekiyor.

Klima Kullanımındaki Hatalar Sağlığı Bozabilir

Kış aylarında özellikle konteyner kentlerde yaşayan vatandaşlar başta olmak üzere birçok kişi ısınmak amacıyla klima kullanıyor. Ancak klimaların yanlış kullanımı, yalnızca konforu değil, sağlığı da ciddi şekilde etkileyebiliyor. Filtreleri uzun süre temizlenmeyen ya da bakımı yapılmayan klimalar, ortam havasını kirleterek solunum yolu hastalıklarına neden olabiliyor.

Klima filtrelerinde zamanla biriken toz, polen, mantar ve bakteri gibi maddeler, havaya karışarak astım, bronşit ve alerji gibi rahatsızlıklara yol açabiliyor. Ayrıca klimanın çok yüksek ısıda çalıştırılması ya da dış ortamla iç ortam arasında ani sıcaklık farkları oluşturulması, vücut direncini düşürerek enfeksiyonlara davetiye çıkarabiliyor.

Filtre Temizliği Ve Ortam Sıcaklığına Dikkat

Klima kullanırken ortam sıcaklığının 22–24 derece arasında tutulması, cihazın doğrudan vücuda hava üflememesi ve filtrelerin ayda en az bir kez temizlenmesi öneriliyor. Ayrıca yıllık bakımın ihmal edilmemesi, özellikle yaşlılar, çocuklar ve solunum yolu hastalığı olan bireylerin bulunduğu evlerde ekstra dikkat gösterilmesi gerekiyor.

Konteyner gibi geçici yapılarda klima kullanımı daha dikkatli planlanmalı. Bu yapılar yalıtımsız olduğu için ısı kaybı daha hızlı oluyor, bu da cihazların daha yoğun çalışmasına neden oluyor. Bu durum hem enerji tüketimini artırıyor hem de klima filtrelerinin daha çabuk kirlenmesine yol açıyor.

Bilinçli Kullanım Hayat Kurtarır

Sobadan ya da klimadan kaynaklanan sağlık sorunları, çoğunlukla ihmalkârlık ve bilgisizlikten kaynaklanıyor. Ancak düzenli bakım, doğru kullanım ve basit güvenlik önlemleriyle bu tür tehlikelerin büyük oranda önüne geçilebiliyor. Özellikle kış aylarında kullanılan tüm ısıtıcı cihazların kontrolden geçirilmesi, karbonmonoksit dedektörü gibi önleyici sistemlerin kullanılması ve havalandırmanın ihmal edilmemesi gerekiyor.

Tedbir Elde, Tehlike Uzakta

Kış mevsimi, doğru önlemler alındığında keyifle geçirilebilecek bir dönem. Ancak ısınma kaynaklı riskler göz ardı edildiğinde, hayati tehlikeler doğurabiliyor. Her yıl tekrarlanan zehirlenme ve hastalık vakalarının önüne geçmek için alınması gereken önlemler açık ve net. Bilinçli davranmak, sadece bireyin değil, tüm ailenin sağlığını koruyacak en etkili adımdır.