Türkiye’de trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtları, 2024 yılında toplam 382 milyar 870 milyon kilometre yol katederek, bir önceki yıla göre taşıt-km’de yüzde 10’luk bir artış gösterdi. Bu dönemde toplam taşıt sayısı ise yüzde 9,3 yükseldi. Ulaştırma sektöründeki bu veriler, Türkiye’de hem taşıt kullanımında hem de yolların yoğunluğunda dikkate değer bir büyümeyi ortaya koyuyor.

Taşıt Türlerine Göre Yol Dağılımı

Toplam taşıt-km’nin taşıt türlerine göre dağılımına bakıldığında otomobillerin hâkimiyeti göze çarpıyor. Taşıtların kateddiği toplam mesafenin:

%57’si otomobiller, %19,2’si kamyonetler, %8,7’si motosikletler, %5,7’si çekiciler, %3,8’i kamyonlar, %3,3’ü minibüsler, %1,9’u otobüsler, %0,5’i özel amaçlı taşıtlar tarafından gerçekleştirildiği belirlendi.

Taşıt sayısındaki artış ise motosikletlerde öne çıktı: Motosiklet sayısı bir önceki yıla göre %23,3 artarken, özel amaçlı taşıtlarda %9,3, otomobillerde %6,6, çekicilerde %6,3, kamyonetlerde %4,8, minibüslerde %4,0, kamyonlarda %3,2 ve otobüslerde %1,3 artış kaydedildi.

Araç Başına Ortalama Yıllık Kilometre

2024 yılında taşıtların bir yılda yaptığı ortalama kilometreler de belli oldu:

Çekiciler: 66.893 km

Otobüsler: 35.150 km

Minibüsler: 24.917 km

Kamyonlar: 21.887 km

Özel amaçlı taşıtlar: 18.000 km

Kamyonetler: 15.965 km

Otomobiller: 13.859 km

Motosikletler: 5.896 km

Bu veriler, ağır taşıtların ve otobüslerin yüksek kilometre yaptığı, motosikletlerin ise ortalama kullanımının diğer taşıtlara göre daha düşük olduğunu gösteriyor.

Otomobillerde Yakıt Tercihleri

Otomobiller tarafından kat edilen mesafenin yakıt türlerine göre dağılımı da dikkat çekici:

Dizel otomobiller: %39,4

LPG’li otomobiller: %28,5

Benzinli otomobiller: %27,9

Hibrit otomobiller: %3,1

Elektrikli otomobiller: %1,0

Dizel otomobillerin mesafede öne çıkması, özellikle ticari kullanım ve uzun yolculuklarda dizel araçların tercih edildiğini ortaya koyuyor.

Taşıt Yaş Gruplarına Göre Yol Kullanımı

Taşıtların yaş gruplarına göre katedilen mesafeye bakıldığında, en fazla yol 5-9 yaş grubu taşıtlar tarafından yapıldı. Bu grup, taşıt filosunun sadece %16,8’ini oluşturmasına rağmen toplam taşıt-km’nin %20,5’ini gerçekleştirdi. Diğer yaş gruplarına göre mesafe oranları ise şöyle:

10-14 yaş: %19,2

2-4 yaş: %15,6

0-1 yaş: %15,0

15-19 yaş: %11,9

25 yaş ve üzeri: %11,7

20-24 yaş: %6,3

Otomobiller özelinde ise dağılım şu şekilde gerçekleşti:

5-9 yaş: %22,5

10-14 yaş: %18,8

2-4 yaş: %15,5

25 yaş ve üzeri: %14,2

0-1 yaş: %12,4

15-19 yaş: %9,8

20-24 yaş: %6,8

Bu veriler, araç yaşının kullanım yoğunluğunu doğrudan etkilediğini ve özellikle 5-9 yaş grubu araçların aktif olarak tercih edildiğini ortaya koyuyor.

Trafik ve Ulaşım Politikaları Açısından Önemi

Uzmanlar, Türkiye’de taşıt sayısı ve katedilen mesafenin artışının, trafik yoğunluğu, yakıt tüketimi ve çevresel etkiler üzerinde doğrudan etkili olduğunu belirtiyor. Özellikle dizel otomobillerin yüksek kilometre yapması ve genç araçların yoğun kullanımı, enerji politikaları ve bakım-stratejileri açısından planlama gerektiriyor.

2024 yılı verileri, Türkiye’de motorlu taşıt kullanımının artışını, araç yaş gruplarına göre farklılıkları ve yakıt türü tercihlerini net bir şekilde ortaya koyarken, önümüzdeki yıllarda trafik, enerji ve çevre politikalarının şekillenmesinde de önemli bir veri seti sunuyor.