Hepimizin çocukluğu okul sıralarında geçti. Ama kimimizin aklında sıcacık dostluklar, kimimizin hafızasında ise hiç silinmeyen yaralar kaldı. Çünkü okul sadece ders öğrenilen bir yer değil, aynı zamanda çocukların karakterlerinin, özgüvenlerinin ve ilişkilerinin şekillendiği bir alan. İşte tam da bu noktada karşımıza çıkan en ciddi sorunlardan biri akran zorbalığıdır.
Akran zorbalığı, basit bir şaka ya da tek seferlik kavga değildir. Aynı yaş grubundaki çocukların birbirine karşı tekrarlayan, kasıtlı ve güç dengesizliği içeren zarar verici davranışlarıdır. Görmezden gelindiğinde ise bir çocuğun hayatında kalıcı yaralar bırakabilir.
Fiziksel Zorbalık: Görünür ama Çoğu Zaman Susulan
Bir öğrencinin çantasının zorla alınması, defterlerinin yırtılması ya da teneffüste itilip yere düşürülmesi… Hatta bazı öğrencilerin sürekli aynı çocuğa tokat atması ya da sırasını zorla alması.
Örneğin, ilkokulda sürekli itilip kakılan Mehmet, bir süre sonra okula gitmek istemiyor. Annesine “karın ağrım var” diyerek devamsızlık yapıyor.
Sözel Zorbalık: Dilin Yaraları Daha Derin
Gözlük takan bir çocuğa her gün “dört göz” demek, kilolu bir öğrenciye sürekli “şişko” diye seslenmek, farklı bir şiveyle konuşan arkadaşına alaylı taklitler yapmak…
Lise birinci sınıfta Melis, Karadeniz şivesiyle konuştuğu için sınıfta sürekli alay konusu oluyor. Artık derslerde söz almak istemiyor çünkü her cümlesi kahkahalarla bölünüyor.
Duygusal/İlişkisel Zorbalık: Görünmeyen Dışlanma
Bir çocuğu gruptan bilinçli olarak dışlamak, dedikodu yaymak ya da sürekli görmezden gelmek…
Sınıfta doğum günü kutlaması yapılıyor ama Ayşe hiçbir zaman davet edilmiyor. Arkadaşları teneffüste top oynarken ona “sen bizimle oynayamazsın” diyor. Ayşe artık teneffüslerde yalnız başına köşede oturuyor.
Siber Zorbalık: Sanal Dünyada Gerçek Acı
Gelişen teknolojiyle birlikte zorbalık dijital ortama taşındı.
WhatsApp gruplarında özel gruplar kurarak bir öğrenciyi dışlamak,
instagram’da alaycı yorumlar yapmak,
TikTok’ta ya da YouTube’da küçük düşürücü videolar paylaşmak…
8. sınıftaki Ali’nin ders sırasında gülme anı gizlice kaydedilip TikTok’a yükleniyor. Video yüzlerce kişi tarafından izlenip alay ediliyor. Ertesi gün Ali, okula gitmek istemiyor, “Beni herkes izledi” diyerek utanıyor.
Zorbalığın Çocuk Üzerindeki Etkileri
Okula gitmek istememe, devamsızlık yapma,
Başarıda ani düşüş,
Karın ağrısı, mide bulantısı, baş ağrısı gibi psikosomatik şikâyetler,
Özgüven kaybı, yalnızlık duygusu,