su kaçağı tespiti fiyatları dini chat ankara güneş enerjisi juul iqos iluma
marsbahis Marsbahis Giriş marsbahis
Aysun HALLAÇ
Köşe Yazarı
Aysun HALLAÇ
 

Ninemin Yemekleri: Unutulmaya Yüz Tutmuş Bir Kültür Mirası

Deprem öncesi, proje hazırlama konusunda deneyimli bir arkadaşım bana bir dosya göndermişti. “Siz yerel yönetimdesiniz, bu projeyi yürütme şansınız daha fazla. Hem de memleketime benden bir armağan olur,” dedi. Memleketinin iyiliğini düşünen böyle insanların hâlâ var olması insanın içini umutla dolduruyor. Projenin adı “Ninemin Yemekleri”. Amaç, Adıyaman’da bir gastronomi mutfağı kurmak; yaş almış hamarat kadınlarımızın, çocuklara ve gençlere yöresel yemekleri öğretmesini sağlamak ve bu tarifleri kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarmaktı. Her yemeğin resmi bir “Adıyaman reçetesi” hazırlanacak, böylece Adıyaman yemekleri de tıpkı Adana kebap gibi özgün bir kimliğe kavuşacaktı. Geçmişin kayıt altına alınıp gelecek nesillere miras olacak bu proje beni duygusal olarak da çok etkiledi. Deprem olunca hayatın yönü değişti, önceliklerimiz yeniden şekillendi. Bu nedenle o güzel proje bir süreliğine rafa kalktı. Bugün ise benzer projelerin hayata geçirilmesinin her zamankinden daha önemli olduğunu düşünüyorum. Son zamanlarda bir lokantaya, fırına ya da kafeye girdiğimde Adıyaman’ın o eşsiz lezzetlerini göremeyince içim burkuluyor. Güzelim yöresel yemeklerimiz yavaş yavaş unutuluyor; kalanlar ise o kadar değişmiş ki, artık tanınmaz halde. Mesela içli köfte… Artık ne tadı ne şekli ne de dokusu eskisi gibi. Eskiden Ramazan sofralarının ve gelin davetlerinin vazgeçilmeziydi. Ekşili köfte, patlıcanlı köfte, yarpuzlu köfte, tevenk, hedik… Eskiden ev gezmelerinin olmazsa olmazlarıydı; şimdi dışarıda bulmak neredeyse imkânsız. Bu lezzetleri artık sadece eli maharetli bir teyzenin evinde tadabiliriz. Yöresel yemek sunan mekânların sayısı çok az ve çoğu, eski lezzetleri tam olarak yansıtamıyor. Pek çok işletme, ekonomik koşullar ve toplumun geneline hitap edebilmek için evrensel tatlar sunuyor; ancak bu durum, geleneksel lezzetlerin unutulmasına yol açıyor.  Oysa diğer alanlarda olduğu gibi, yemeklerimizde de Adıyaman’ın kimliğinin korunmasını istiyoruz. Coğrafi işaretli ürünlerimizin daha görünür ve tanınır hale gelmesini, Adıyaman Etsiz Çiğ Köfte, Kahta Bademli İrmik Helvası ve Kahta Bulgur Pilavının ardından, çok sayıda diğer yöresel lezzetimizin de coğrafi işaret alma sürecinin başlamasını bekliyoruz. Geçtiğimiz günlerde düzenlenen Adıyaman Mutfak Lezzetleri Festivali beni çok ümitlendirdi. Yöresel lezzetlerimizi tanıtan bu festivalin bir başlangıç olduğunu düşünerek, bundan sonra yöresel yemeklerimizin ehil eller tarafından reçetelerinin hazırlanması ve kayıt altına alınması süreçlerinin de gerçekleştirilmesini temenni ediyorum. Gelecek nesillerin yöresel lezzetleri tanıyarak büyümeleri bizim elimizde. Deprem sonrası öncelikler değişmiş olabilir; ama şehir yeniden inşa edilirken kültürümüzün inşasını da ihmal etmemeliyiz. Yazımı bir anıyla bitireyim: Yaklaşık yirmi yıl önce, el mahareti ile tam bir Adıyaman Hanımı olan halam Zeynep Gürsoy televizyon izlerken Adıyaman’ı tanıtan bir program görür. Programda evinin altındaki fırının çırağı Adıyaman’ın meşhur yemeklerini sayıyor: “Abuzer kebabı, dövmeç, tırşık…” Halam dayanamaz ve fırına iner. Yöremize özgü o tatlı şiveyle şöyle der: “Kekom, seni televizyonda gördüm.” Fırıncı sorar: “Beğendin mi konuşmamı bibi?” Halam cevaplar: “Beğenmedim. Sana Adıyaman’ın meşhur yemeklerini say dediler ama sen ananın yaptığı yemekleri söyledin! Ben bu fırına domates tava, patlıcan tava, fasulye tava, kelle, patlıcan kebabı, biber kebabı getirmez miyim? Adıyaman’da bütün yemekler fırında mı pişer? Evlerimizde çeşit çeşit yemek yapmaz mıyız? Niye onları saymadın?” Fırıncı cevaplar: Bibi doğru diyon hiç onlar aklıma gelmedi. Kendi kültürümüzü doğru şekilde anlatmaz, öğretmez ve yaşatmazsak, bir gün tüm değerlerimiz akıllardan silinecek.
Ekleme Tarihi: 02 Aralık 2025 -Salı

Ninemin Yemekleri: Unutulmaya Yüz Tutmuş Bir Kültür Mirası

Deprem öncesi, proje hazırlama konusunda deneyimli bir arkadaşım bana bir dosya göndermişti. “Siz yerel yönetimdesiniz, bu projeyi yürütme şansınız daha fazla. Hem de memleketime benden bir armağan olur,” dedi. Memleketinin iyiliğini düşünen böyle insanların hâlâ var olması insanın içini umutla dolduruyor.

Projenin adı “Ninemin Yemekleri”. Amaç, Adıyaman’da bir gastronomi mutfağı kurmak; yaş almış hamarat kadınlarımızın, çocuklara ve gençlere yöresel yemekleri öğretmesini sağlamak ve bu tarifleri kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarmaktı. Her yemeğin resmi bir “Adıyaman reçetesi” hazırlanacak, böylece Adıyaman yemekleri de tıpkı Adana kebap gibi özgün bir kimliğe kavuşacaktı.

Geçmişin kayıt altına alınıp gelecek nesillere miras olacak bu proje beni duygusal olarak da çok etkiledi. Deprem olunca hayatın yönü değişti, önceliklerimiz yeniden şekillendi. Bu nedenle o güzel proje bir süreliğine rafa kalktı. Bugün ise benzer projelerin hayata geçirilmesinin her zamankinden daha önemli olduğunu düşünüyorum.

Son zamanlarda bir lokantaya, fırına ya da kafeye girdiğimde Adıyaman’ın o eşsiz lezzetlerini göremeyince içim burkuluyor. Güzelim yöresel yemeklerimiz yavaş yavaş unutuluyor; kalanlar ise o kadar değişmiş ki, artık tanınmaz halde.

Mesela içli köfte… Artık ne tadı ne şekli ne de dokusu eskisi gibi. Eskiden Ramazan sofralarının ve gelin davetlerinin vazgeçilmeziydi. Ekşili köfte, patlıcanlı köfte, yarpuzlu köfte, tevenk, hedik… Eskiden ev gezmelerinin olmazsa olmazlarıydı; şimdi dışarıda bulmak neredeyse imkânsız. Bu lezzetleri artık sadece eli maharetli bir teyzenin evinde tadabiliriz.

Yöresel yemek sunan mekânların sayısı çok az ve çoğu, eski lezzetleri tam olarak yansıtamıyor. Pek çok işletme, ekonomik koşullar ve toplumun geneline hitap edebilmek için evrensel tatlar sunuyor; ancak bu durum, geleneksel lezzetlerin unutulmasına yol açıyor.  Oysa diğer alanlarda olduğu gibi, yemeklerimizde de Adıyaman’ın kimliğinin korunmasını istiyoruz.

Coğrafi işaretli ürünlerimizin daha görünür ve tanınır hale gelmesini, Adıyaman Etsiz Çiğ Köfte, Kahta Bademli İrmik Helvası ve Kahta Bulgur Pilavının ardından, çok sayıda diğer yöresel lezzetimizin de coğrafi işaret alma sürecinin başlamasını bekliyoruz.

Geçtiğimiz günlerde düzenlenen Adıyaman Mutfak Lezzetleri Festivali beni çok ümitlendirdi. Yöresel lezzetlerimizi tanıtan bu festivalin bir başlangıç olduğunu düşünerek, bundan sonra yöresel yemeklerimizin ehil eller tarafından reçetelerinin hazırlanması ve kayıt altına alınması süreçlerinin de gerçekleştirilmesini temenni ediyorum.

Gelecek nesillerin yöresel lezzetleri tanıyarak büyümeleri bizim elimizde. Deprem sonrası öncelikler değişmiş olabilir; ama şehir yeniden inşa edilirken kültürümüzün inşasını da ihmal etmemeliyiz.

Yazımı bir anıyla bitireyim:

Yaklaşık yirmi yıl önce, el mahareti ile tam bir Adıyaman Hanımı olan halam Zeynep Gürsoy televizyon izlerken Adıyaman’ı tanıtan bir program görür. Programda evinin altındaki fırının çırağı Adıyaman’ın meşhur yemeklerini sayıyor: “Abuzer kebabı, dövmeç, tırşık…”

Halam dayanamaz ve fırına iner. Yöremize özgü o tatlı şiveyle şöyle der:
“Kekom, seni televizyonda gördüm.”
Fırıncı sorar:
“Beğendin mi konuşmamı bibi?”
Halam cevaplar:
“Beğenmedim. Sana Adıyaman’ın meşhur yemeklerini say dediler ama sen ananın yaptığı yemekleri söyledin! Ben bu fırına domates tava, patlıcan tava, fasulye tava, kelle, patlıcan kebabı, biber kebabı getirmez miyim? Adıyaman’da bütün yemekler fırında mı pişer? Evlerimizde çeşit çeşit yemek yapmaz mıyız? Niye onları saymadın?”

Fırıncı cevaplar: Bibi doğru diyon hiç onlar aklıma gelmedi.

Kendi kültürümüzü doğru şekilde anlatmaz, öğretmez ve yaşatmazsak, bir gün tüm değerlerimiz akıllardan silinecek.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve gozdetv.com.tr sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.